Rafał Bujnowski. Dom w budowie • Fundacja Dzielna

PROGRAM KURATORSKI #1
RAFAŁ BUJNOWSKI. DOM W BUDOWIE
25.11.2021—25.02.2022
Kuratorka: Agnieszka Tarasiuk

Wystawa opowiada o praktyce budowania, realności straty i recyklingu gruzów. Otwiera ją seria obrazów, które imitują ceramiczne kafelki w stylu lat 90. Takie kafle są dziś wstydliwie skuwane ze ścian jako przejaw złego gustu. Czas ich świetności zbiegał się z polską transformacją ustrojową, a także ze spektakularnym debiutem artysty. Do kanonu sztuki polskiej początków XXI wieku wszedł konceptualny żart Bujnowskiego — obrazy w kolorze i kształcie cegieł. Fabrykując Kafelki, podobnie jak dwadzieścia lat temu Cegły, artysta porzucił światłocień, perspektywę i inne techniki malarskiej reprezentacji na rzecz mimikry rzeczywistości, w której obraz niczym rzeźba powtarza kształt przedmiotu.

W roku 2000 Bujnowski był gościem londyńskiej akademii Central Saint Martins, gdzie zorganizował wystawę pod tytułem „Tania sztuka z Polski — cegły, deski, kasety VHS”. W ramach para-rynkowego performansu stanął z obrazami-cegłami pod Tate Gallery trzymając kartonik z napisem ‘Cheap Art from Poland’. Od tego czasu minęło już ćwierć wieku. Zmienił się polski gust, wyrosła klasa średnia, rozwinął lokalny rynek sztuki na wzór zachodniego. Rafał Bujnowski przez ten czas ugruntował indywidualny język artystyczny, w którym techniczne zagadnienia medium malarstwa stają się środkami wyrazu: format, rynkowa nazwa farby, warstwa werniksu, nawet cena pracy i akt jej sprzedaży — mają symboliczne znaczenie.

Bujnowski wprowadza w świat sztuki motywy i obiekty z codziennego życia. Pokazuje domowe katastrofy i banalne przypadki. Wydawać by się mogło, że opowiada po prostu o swoim dziś. A jednak, obrazy o budowaniu i niszczeniu domów powieszone na muranowskich ścianach, wzniesionych z mieszaniny betonu i zmielonych gruzów warszawskiego getta, dotyczą także historii wojen i Zagłady. Zaś namalowana dwie dekady temu w Nowym Jorku praca na temat rasizmu, eksponowana dziś — w czasie gdy na wschodniej granicy Polski trwa uchodźczy kryzys humanitarny — staje się apelem o uwagę tu i teraz. Zmiany klimatyczne i narastający w ich następstwie kryzys migracyjny wymaga od nas wszystkich gotowości do rewidowania własnych ograniczeń poznawczych.

Na tytułowym dla całej wystawy obrazie widzimy niedokończony dach domu. Budowniczych nie ma. Może schowali się przed deszczem? Może nie są pewni czy warto dalej budować? Belki więźby dachowej czernieją na tle burzowego nieba. Gdyby nie tytuł, można by pomyśleć, że patrzymy na pogorzelisko.

AUDIOPRZEWODNIK ▶ POSŁUCHAJ
Czyta: Andrzej Chyra